SOSYAL MEDYAÜZERİNDEN İŞLENEN SUÇLARDA NE YAPABİLİRİZ?

Sosyal medya üzerinden sürekli olarak taciz ediliyor veya hakarete mi uğruyorsunuz? Tanıdığınız veya tanımadığınız insanlar tarafından tehdit mi ediliyorsunuz? Böyle bir durumda korkmayın, paniğe kapılmayın ve karşı tarafa istediğini vermeyin.

Mesajlaşma ve iletişim uygulamaları üzerinden iletişimin ve insanlarla etkileşime geçmenin oldukça basit ve hızlı olması, bireylerin sosyal medya aracılığıyla sergiledikleri davranışları önemsemeyip kendilerine ulaşılamayacağı düşüncesi ile hareket etmeleri maalesef bazı sorunlara sebep olmaktadır. Nitekim sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlar, yorumlar, mesajlaşmalar, elektronik postalar her zaman hukuka uygun olmamaktadır. Tabii ki hukuk düzeni, sosyal medya üzerinden kişilik haklarının ihlal edilmesini de birtakım hukuki ve cezai sonuçlara bağlamıştır.

Hangi suçlar işlenebilir?

Türk Ceza Kanunu ve diğer çeşitli kanunlarla düzenlenen suç tipleri, gelişen ve globalleşen dünyada artık sosyal medya mecraları üzerinden de işlenir hale gelmiştir. Türk Ceza Kanunu’nda yer alan suç tiplerinden suç tipinin oluşması için fiziken işlenmesine gerek olmayan suçlar (hakaret, tehdit, cinsel taciz, dolandırıcılık ve TCK’da suç kategorisine giren birçok suç gibi) aynı zamanda sosyal medya üzerinden işlenen suçlar kategorisine girmektedir.

Hakaret ve Tehdit

Sosyal medyada işlenen hakaret suçu Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) madde 125 hükmüne göre değerlendirilir ve üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Lakin kişi, cumhurbaşkanına hakaret içerikli paylaşım yapar ise TCK madde 129 ile yargılanır ve bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Tehdit suçunda ise failin, tanınmayacak bir anonim hesap kullanması suçun nitelikli hali olması sebebi ile alacağı ceza iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası olacaktır.

Cinsel taciz

Cinsel taciz suçu sosyal medya suçları arasından en çok işlenen suçlardan biridir. TCK madde 105 suçun oluşumu için fiziksel teması zorunlu görmemiş “cinsel amaçlı olarak taciz etmek” fiilini yeterli bulmuştur. Buna dayanarak diyebiliriz ki; bir kişiye sosyal medya üzerinden cinsel içerikli sözler söylemek veya görüntü paylaşmak vb. eylemler cinsel taciz suçunu oluşturacaktır.

Çocukların cinsel istismarı ve müstehcenlik

Çocukları müstehcen görüntü, ses ya da yazıya maruz bırakmak veyahut müstehcen görüntü, ses ya da yazı içeren ürünlerde çocukları kullanmak TCK madde 226’da müstehcenlik suçu olarak tanımlamıştır. Çocuğun cinsel istismarı ise TCK madde 103’de vücut bulmuştur.

Dolandırıcılık

Özellikle COVID-19 sebebi ile internetten alışverişin artması dolandırıcılık suçunun sosyal medya yardımı ile işlenme sayısında gözle görülür bir artışa sebep olmuştur. Failin, bilişim sistemlerinden, basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanması suçun nitelikli halini oluşturacak ve fail üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacaktır.

Sosyal medya aracılığıyla ile işlenen suçlara maruz kalan mağdur neler yapabilir?

Sosyal medya aracılığıyla işlenen suçlarda, şahsi hakları ihlal edilenler, Cumhuriyet Savcılığı’na, emniyet veya jandarma karakollarına, Siber Suçlar Şube Müdürlüğüne veya CİMER’ebaşvuruda bulunularak soruşturma yapılmasını sağlayabilirler. Kamuyu ilgilendiren konularda soruşturma ise savcılıklar veya bu konuda yetkili ve görevli kurumlar tarafından da şikayetolmaksızın kendiliğinden başlatılabilir.

Savcılığın yapacağı soruşturma neticesinde; yapılan araştırma sonucu yeterli delil sağlanamazsa takipsizlik kararı verilebilir veya ceza davası açılıp mahkeme kovuşturma süreci başlayabilir.

Mahkeme yapacağı yargılama neticesinde; kişi hakkında beraat veya cezalandırmaya karar verebilir veya vereceği cezanın şartları oluşmuşsa adli para cezasına çevirebilir. Kişinin alacağı cezayı erteleyebilir veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verebilir.

Özellikle ABD menşeili uygulamalar suçun niteliğine göre tam ve hızlı cevap vermeyebiliyor. Bu da soruşturmanın uzamasına ve çoğu zaman gerçek failin bulunmasını güçleştirmektedir.

Ancak kullanılan sosyal medya hesabı şüpheye yer vermeyecek şekilde kişiye aitse veya usulüne uygun yapılan arama neticesinde kişinin üzerinde, arabasında, evinde veya işyerinde kullandığı bilgisayarda, akıllı cep telefonunda, tabletinde vb. bir elektronik cihaz üzerinde şifresi girilmiş paylaşıma hazır bir halde çıkarsa uygulamada bu sosyal medya hesaplarının ilgili kişiye ait olduğu veya onun tarafından kullanıldığı kabul edilmektedir. Bu durumda yurtdışı veya yurtiçindeki sosyal medya şirketi temsilcileriyle yazışma yapılmaksızın soruşturma süreci tamamlanabilmektedir.

Şikayet süreci nasıl ilerliyor?

Sosyal medyada işlenen suçlar soruşturması zor olan suç tiplerindendir. Cezalandırmada en önemli etken olan delil toplama süreci sancılı bir süreçtir. Şu an uygulamada öncelikle mağdurların ekran kaydı alması soruşturmanın en hızlı şekilde ilerlemesini sağlamaktadır. Bu şekilde failin anonim olmaması halinde kim olduğuna dair ipucu bulunmaktadır. Anonim olması halinde dahi savcılık yürüteceği soruşturma ile hesabın gizli olan kişisel bilgilerinden faile ulaşabilmektedir. Failin, suç işlediğine dair delili silme durumu olması sebebi ile mağdurların ekran kaydı almak konusunda hızlı olmaları önem taşımaktadır. Bir başka yol ise, failin bilgisayar, telefon vb. bilişim sistemlerinin incelenmesidir. Bunun için ise Sulh Ceza Hakimliği’nden izin alınması gerekmektedir.

Av Elif Akar